Προσευχή και εκπαίδευση;

Τα χρόνια που ήμασταν μαθητές, ελάχιστες φορές αναρωτηθήκαμε για τον ρόλο της ορθόδοξης χριστιανικής προσευχής στη σχολική ζωή. Και, πραγματικά, ποιος είναι ο ρόλος της; Για ποιο λόγο, άραγε, όποιος μιλά για κατάργηση της προσευχής και του μαθήματος των Θρησκευτικών στα σχολεία, είναι κατάπτυστος από την πλειοψηφία της κοινωνίας;

Ας μην επεκταθούμε στον γενικότερο ρόλο της θρησκείας και της Εκκλησίας στην ελληνική κοινωνία, διότι χρειάζεται κάτι παραπάνω από ένα άρθρο. Σε αυτό το άρθρο ας εστιάσουμε απλά στα σχολεία. Μεταξύ άλλων, έχω κρατήσει την εξής δήλωση: «Κανένας δεν πρέπει να αναγκάζει τους μαθητές να πιστέψουν σε οποιαδήποτε θρησκεία. Το σύνολο της εκπαίδευσης πρέπει να είναι ανεξάρτητο από τη θρησκεία». Τα προαναφερθέντα ειπώθηκαν νωρίτερα μέσα στο έτος από τον τότε υπουργό Εκπαίδευσης της Σουηδίας, Gustav Fridolin, όταν προτάθηκε από τους Σοσιαλδημοκράτες το κλείσιμο των Ελεύθερων Σχολείων που δεν πρέσβευαν τις αξίες της σουηδικής κοινωνίας, δηλαδή μεταξύ άλλων την ισότητα των πολιτών και την ελευθερία επιλογής της θρησκείας (ή του αθεϊσμού φυσικά). Η Σουηδία, όπως και οι υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες, έχουν προωθήσει επιτυχώς επί χρόνια την πλήρη ανεξαρτητοποίηση της θρησκείας από το εκπαιδευτικό σύστημα.

Και ερωτώ: η θρησκεία αποτελεί έναν από τους λόγους που η ελληνική κοινωνία στερείται αξιών σε σύγκριση με λοιπές ευρωπαϊκές; Και η απάντηση είναι «Ναι». Για να είμαστε ειλικρινείς, το φαινόμενο είναι περισσότερο βαλκανικό, καθώς η περιοχή, σε ορισμένα θέματα, βρίσκεται «πιο κοντά» στην Ανατολή παρά στη Δύση.

Ας επιστρέψουμε όπως στο κυρίως θέμα του άρθρου, την προσευχή στα σχολεία και γενικότερα το μάθημα των Θρησκευτικών. Αν και δεν είσαι αναγκασμένος να προσέλθεις στην προσευχή ή ακόμη και στο μάθημα των Θρησκευτικών, είναι ευρέως αποδεκτό ότι «στιγματίζεσαι» από τους καθηγητές και τους κηδεμόνες αν το επιλέξεις. Άρα, ουσιαστικά είσαι αναγκασμένος να παρακολουθείς κάτι που δεν είσαι σίγουρος αν πιστεύεις (ή ξέρεις ότι δεν πιστεύεις), μόνο και μόνο από φόβο για τον εν λόγω δημόσιο «στιγματισμό». Τα παραπάνω δεν ακούγονται αναχρονιστικά για μία δυτική χώρα που υποστηρίζει την ανεξιθρησκεία;

Επίσης, τίθεται ένα γενικότερο ζήτημα, το ποια είναι η προσφορά της θρησκείας στη ζωή μας από τη στιγμή που την αναμειγνύουμε με την εκπαίδευση, τη βάση για τη δημιουργία μίας υγιούς κοινωνίας. Στην περίπτωση της Ελλάδας (και όχι μόνο), μία μερίδα της Εκκλησίας εκφράζει και εκφράζεται από ομοφοβικούς και ρατσιστές (βλέπε Αμβρόσιο, Άνθιμο κλπ), οι οποίοι φορούν συνήθως χρυσούς σταυρούς σε φυσικό μέγεθος, λάμποντας από το πολύτιμο μέταλλο που δεν μπορεί, όμως, να καλύψει το τεράστιο κενό αξιών που υπάρχει μέσα τους. Σε αυτό το σημείο ας τους θυμίσω μίας φράση που λένε ότι έχει πει κάποιος, «Αγαπάτε αλλήλους»… Επίσης, δεν ήταν λίγα και τα περιστατικά διεφθαρμένων αξιωματούχων της Εκκλησίας (βλέπε Βατοπέδι κλπ κλπ κλπ). Δεν μιλάω φυσικά για όλους, αλλά για μία μερίδα, ισχυρή δυστυχώς. Κρίνεται λοιπόν υγιές και λογικό να μεταφέρονται τα παραπάνω στο σχολικό χώρο, όπου διαμορφώνεται σε σημαντικό βαθμό το μέλλον της κοινωνίας;

Σίγουρα υπάρχουν και άνθρωποι που ακολουθούν πολύ σωστές αξίες του Χριστιανισμού και η πίστη βοήθησε στο να βελτιώσουν τη ζωή τους. Είναι οι λίγοι Χριστιανοί που «δεν μας ενοχλούν», αυτοί που βοηθούν τον εαυτό τους και τον πλησίον τους. Ωστόσο, και πάλι δυστυχώς, δεν αποτελούν πλειοψηφία.

Και ερχόμαστε στο μάθημα των Θρησκευτικών, ή, καλύτερα, των Χριστιανικών. Μετά από 12 σχολικά χρόνια, έπρεπε να διαβάσω εξωσχολικά βιβλία για να μάθω την ιστορία λοιπών θρησκειών. Και αυτό διότι το μάθημα των «Θρησκευτικών» αντικατοπτρίζει μία προπαγάνδα υπέρ του Χριστιανισμού, αναιρώντας τον ίδιο τον σκοπό του μαθήματος. Γιατί απλά να μην διδασκόμαστε τις θρησκείες στο πλαίσιο της ιστορίας;

Κλείνοντας, σε μία περίοδο που βλέπουμε τις άκρως θλιβερές συνέπειες του θρησκευτικού φανατισμού (βλέπε ισλαμιστές), προτείνω επιτέλους να εκσυγχρονιστούμε και να αποβάλλουμε τα κατάλοιπα του παρελθόντος. Όταν διώξουμε την αφόρητη πίεση και τα ταμπού που μας γεμίζει η κακή πλευρά της θρησκείας, ίσως καταφέρουμε να γίνουμε πιο ηθικοί και να ασχοληθούμε με πραγματικά σημαντικά πράγματα στη ζωή μας.