Η υποκειμενικότητα του αντικειμενικού

Ας ξεκινήσουμε από τους όρους:

•             υποκειμενικός, -ή, -ό

Καθορίζεται από την αντίληψη ή τη γνώμη ενός ανθρώπου (ενός υποκειμένου) που αισθάνεται ή σκέφτεται, κρίνει κλπ

Το υποκειμενικό αίσθημα του ψύχους δεν εξαρτάται μόνο από τη θερμοκρασία

•             αντικειμενικός, ή, -ό

Αναφέρεται στην πραγματικότητα έτσι όπως πραγματικά είναι και όχι όπως την αντιλαμβάνεται ένα υποκείμενο

που δεν παραποιεί τα γεγονότα ανάλογα με τις απόψεις του, αλλά τα παρουσιάζει έτσι όπως είναι πραγματικά

Η σύγκρουση μέσα μου γίνεται ακόμα και όταν διαβάζω στον ορισμό του αντικειμενικού: ‘η πραγματικότητα όπως ακριβώς είναι’. Ας αφήσουμε εκτός τα φυσικά φαινόμενα και την δομή του σύμπαντος, γιατί θεωρώ ότι είναι το μόνο αντικειμενικό θέμα συζήτησης μέχρι απόδειξης του εναντίου, κάτι που ταυτόχρονα τοποθετεί και την επιστήμη ως προσωρινά αντικειμενική. Αφήνοντας εκτός λοιπόν την επιστήμη ποιος ορίζει το αντικειμενικό ως πραγματικό; Ίσως είναι ο μέσος όρος των υποκειμενικών απόψεων της εκάστοτε εποχής – χώρας – κουλτούρας – θρησκείας – οικογένειας που δεν διαφέρουν άρα μια άποψη αντικειμενική είναι μια υποκειμενική άποψη που είναι δεκτή από τις εκάστοτε μάζες. Σκέψου το λίγο! Αν κάποιου η άποψη – τρόπος ζωής – εμφάνιση – σεξουαλική προτίμηση – θρησκεία – ψυχική κατάσταση – νοητική κατάσταση – οτιδήποτε δεν συμβαδίζει με αυτό που θεωρείτε αντικειμενικά δεκτό ταυτόχρονα χρίζεται μια προβληματική πραγματικότητα που πολλές φορές φέρνει και αντιδράσεις από αυτούς που θεωρούνται αντικειμενικοί περιθωριοποιώντας το υποκείμενο… Το συμπέρασμα και πάλι είναι ότι αντικειμενικό είναι εν τέλει το κοινωνικά αποδεκτό εν μέρει, αυτό που δεν διαφέρει. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα θεωρείται αντικειμενικά αποδεκτή η άποψη ότι το Πάσχα η φλόγα που ανάβουμε τις λαμπάδες άναψε με θαυματουργό τρόπο μέσα στον Πανάγιο τάφο και αυτό ορίζεται, ας πούμε, σαν πραγματικότητα όπως ακριβώς είναι. Με αυτό το παράδειγμα καταλαβαίνουμε πως κάποια πράγματα θεωρούνται αντικείμενα, διότι στηρίχτηκαν για πολλά χρόνια πάνω σε υποκειμενικές απόψεις, είτε οπτικές που έγιναν δεκτές από τις μάζες με πολύ καλό μάρκετινγκ και πολλές φορές για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα, βαφτίζοντας αυτές τις απόψεις ως παραδόσεις, ήθη και έθιμα, σωστό τρόπο ανατροφής κ.α.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το υποκειμενικό δηλαδή η άποψη της πραγματικότητας. όπως την αντιλαμβάνεται το υποκείμενο είναι αυτό που λέμε οπτική γωνία και αντιλαμβάνοντας το αυτό θα σεβόμαστε πολύ περισσότερο τον χώρο και τον χρόνο του υποκειμένου, θα σταματήσουμε να είμαστε κριτές των πάντων και ο καθένας θα έχει την προσωπική του υποκειμενική άποψη που θα την καλλιεργεί μέσω της γνώσης και της εμπειρίας. Για μια μάνα το παιδί της είναι το πιο όμορφο στον κόσμο. Ε ναι λοιπόν, είναι εν μέρει, γιατί είναι για εκείνη δέξου το και αν δεν σε ρώτησε η ίδια την γνώμη σου μην την κρίνεις ως φαντασιόπληκτη. Για έναν τοξικομανή η δόση του είναι η ζωή του, δέξου το για να τον νιώσεις και να μπορέσεις να τον βοηθήσεις εσύ σαν υποκείμενο και κατ’ επέκταση εσύ σαν κοινωνία. Για κάποιον που είναι άστεγος η αντικειμενικά όμορφη για ξάπλες για εσένα φθινοπωρινή βροχούλα, στην δική του πραγματικότητα σημαίνει ότι έρχεται άλλος ένας χειμώνας.

Το υποκειμενικό σου ταράζει τα νερά την ομαλή ροή, σε βάζει να σκεφτείς και να δράσεις, να αναλογιστείς και να νιώσεις ακόμα και αν δεν συμφωνείς. Σε ποιον άρεσε όταν ήταν μικρός να τον αφήνουν να παλέψει να μην πνίγει για να μάθει να κολυμπάει; Σε κανέναν φαντάζομαι. Ποιος μπορούσε να σε πείσει όταν έκλαιγες ότι θες παγωτό και αισθανόσουν τον εσωτερικό σου κόσμο να καταρρέει αν δεν σου έπαιρναν πως δεν τρέχει και τίποτα θα φας όσα θες στην ζωή σου; Ποιος 80 χρόνος μπορεί να πει σε έναν 20 χρόνο σήμερα ότι σε καταλαβαίνω απόλυτα και το αντίστροφο; Όλα αυτά είναι υποκειμενικά και όσο μεγαλύτερη είναι η γνώση η αγάπη και η σοφία τόσο μεγαλύτερη και η κατανόηση του υποκειμένου – διαφορετικού δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο ούτε αντιλαμβάνονται όλοι το ίδιο το τι είναι άσπρο και τι μαύρο, ο καθένας μας ζει την δική του πραγματικότητα και για τα πάντα υπάρχει μια εξήγηση στην μια λάθος επιλογή που έκανε ή στον διαφορετικό δρόμο που πήρε σε κάποιο σταυροδρόμι που έγραφε «για αντικειμενικά σωστά πήγαινε δεξιά» και πήγε.

Και κλείνω με μια φράση του Χαλίλ Γκιμπράν: Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα. Τα βλέπουμε σύμφωνα με το ποιοι είμαστε εμείς.

J.T.