Υπάρχουν δύο οπτικές για τον κορονοϊό και τις συνέπειες που θα έχει στον κόσμο μας αφότου η επιστήμη τον καταπολεμήσει.
Η μία μας θέλει μελλοντικά υπό ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο από τις εκάστοτε κρατικές αρχές, ως απόρροια των σκληρών αλλά απαραίτητων μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί. Μας θέλει μίζερους, ακόμη πιο φτωχούς.
Η δεύτερη, όμως, θέλει τον κορωνοϊό ως μια αναπόφευκτη ατυχία που ήρθε να μας θυμίσει πολλά που έχουν ξεχαστεί. Να μας θυμίσει πόσα λάθη έχουμε πράξει ως κοινωνία και ως σύστημα απέναντι στους συνανθρώπους μας και το περιβάλλον, αλλά να μας θυμίσει παράλληλα ότι υπάρχει ακόμη κάτι πολύ καλό εκεί έξω.Τις σοσιαλιστικές αξίες, την αλληλεγγύη, τον μηδενισμό του χρήματος έναντι της υγείας και γενικότερα ότι η ευημερία βασίζεται στην ενότητα της κοινωνίας. Τη σημαντικότητα του συλλογικού συμφέροντος και την υποβάθμιση του ατομικού.
Προτιμώ τη δεύτερη οπτική. Και εκτιμώ ότι υπάρχει λογική πίσω από αυτό. Μπορούμε να γυρίσουμε μπούμερανγκ όλη αυτή την υγειονομική κρίση και να αναθεωρήσουμε τα κοινωνικά, οικονομικά και δημοσιονομικά μοντέλα. Να υποβαθμιστεί επιτέλους ο ρόλος των γ@@@@@@ χρηματοπιστωτικών αγορών στη ζωή μας.
Αρχικά, να πάρω τα πράγματα από την αρχή γιατί πήρα φόρα από τον πρόλογο.
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κάποιο οργανωμένο σχέδιο πίσω από τον κορονοϊό. Ούτε κάποια μεγάλη φαρμακοβιομηχανία (οι κεφαλαιοποιήσεις τους έχουν καταρρεύσει μέσα σε λίγες μέρες), ούτε κάποιοι μασόνοι που θέλουν να μειώσουν τον πληθυσμό και να πλουτίσουν (ο πλούτος τους έχει συρρικνωθεί σημαντικά τελευταία και, επίσης, βλέπουμε πλέον ότι ο ιός δεν κάνει διακρίσεις ανάλογα με τα χρήματα και την εξουσία). Είναι μια πανδημία όπως οι ουκ ολίγες που έχουν ξεσπάσει τους τελευταίους αιώνες. Πρωτοφανής για 21ο αιώνα, αλλά σίγουρα πολύ πιο ήπια σε σύγκριση με το μακρινό παρελθόν, καθώς η επιστήμη έχει πλέον προχωρήσει με ταχύτητα φωτός.
Τα αυστηρά μέτρα των κυβερνήσεων ήταν αναγκαία, δυστυχώς ή ευτυχώς. Αν δεν είχαν παρθεί, τότε όλοι θα κατηγορούσαν την εξουσία.
Υπάρχει όμως κίνδυνος οι περιορισμοί να παραμείνουν και την μετά- κορωνοϊού εποχή; Σίγουρα υπάρχει. Ίσως κάποιοι εκμεταλλευθούν την κατάσταση για να ελέγξουν τις μάζες. Ωστόσο, δεν μιλάμε, ξαναλέω, για ένα οργανωμένο σχέδιο. Είναι καθαρά θέμα ποιότητας των ανθρώπων της εκάστοτε εξουσίας το αν υπάρξει αθέμιτος και ασφυκτικός έλεγχος. Παράλληλα, έξω από τους κυβερνώντες, ενδέχεται κάποιες πληγές στην καθημερινότητα να μην επουλωθούν άμεσα.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το voidnetwork.com (Gideon Lichfield, “We’re not going back to normal- Social distancing is here to stay”):
“Η κοινωνική απομάκρυνση είναι εδώ για να μείνει πολύ περισσότερο από μερικές εβδομάδες.
Για να σταματήσουμε τον κοροναϊό, θα πρέπει να αλλάξουμε ριζικά σχεδόν τα πάντα που κάνουμε: πώς εργαζόμαστε, κοινωνικοποιούμαστε, ψωνίζουμε, διαχειριζόμαστε την υγεία μας, εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας, φροντίζουμε τα μέλη της οικογένειας.
Όλοι θέλουμε τα πράγματα να επανέλθουν κανονικά γρήγορα. Αλλά αυτό που οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε καταλάβει ακόμα -αλλά σύντομα- είναι ότι τα πράγματα δεν θα επανέλθουν στο φυσιολογικό μετά από λίγες εβδομάδες ή ακόμη και λίγους μήνες. Μερικά πράγματα δεν θα επανέλθουν ποτέ.
Τώρα είναι ευρέως αποδεκτό (ακόμη και από τη Βρετανία, τελικά) ότι κάθε χώρα πρέπει να επιβάλει την κοινωνική αποστασιοποίηση για να επιβραδύνει την εξάπλωση του ιού έτσι ώστε ο αριθμός των αρρώστων ατόμων να μην προκαλέσει κατάρρευση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης να καταρρεύσει.
(…)
Τί ορίζεται ως “κοινωνική αποστασιοποίηση”; Οι ερευνητές το ορίζουν ως: “Όλα τα νοικοκυριά μειώνουν την επαφή εκτός νοικοκυριού, σχολείου ή χώρου εργασίας κατά 75%”.
(…)
Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική απομάκρυνση και το κλείσιμο σχολείων θα πρέπει να ισχύουν περίπου τα δύο τρίτα του χρόνου – περίπου δύο μήνες και ένα μήνα μακριά – μέχρις ότου διατεθεί το εμβόλιο.
(…)
Σίγουρα πρέπει να υπάρχουν και άλλες λύσεις. Γιατί όχι μόνο να οικοδομήσουμε περισσότερες ΜΕΘ και να περιθάλψουμε περισσότερους ανθρώπους ταυτόχρονα, για παράδειγμα;
Λοιπόν, στο μοντέλο των ερευνητών, αυτό δεν λύνει το πρόβλημα. Χωρίς την κοινωνική απομάκρυνση ολόκληρου του πληθυσμού, διαπιστώθηκε ότι ακόμη και η καλύτερη στρατηγική μετριασμού -η οποία σημαίνει απομόνωση ή καραντίνα των ασθενών, των παλαιών και εκείνων που έχουν εκτεθεί, καθώς και το κλείσιμο σχολείων- θα οδηγούσε ακόμα σε κύμα ασθενών οκτώ φορές μεγαλύτερο από ό,τι σύστημα των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου μπορεί να αντιμετωπίσει.
(…)
Δεν πρόκειται για προσωρινή διακοπή. Είναι η αρχή ενός εντελώς διαφορετικού τρόπου ζωής”.
Αυτή είναι η λίγο απαισιόδοξη οπτική, αλλά σίγουρα αντικειμενική και αληθινή.
Επαναλαμβάνω ότι, προσωπικά εκτιμώ, αυτή η κρίση θα αναδείξει εν τέλει τους καλούς ανθρώπους και τις σωστές αξίες. Και απορώ με αυτούς που χαίρονται και παρακαλούν για μία ολική καταστροφή.
Κλείνω με μια ακόμη καλή ανάλυση, από το Foreign Policy (Branko Milanovic, “The Real Pandemic Danger is Social Collapse”). Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα που έχω διαβάσει μέχρι στιγμής.
“Οι οικονομικές επιπτώσεις της νέας πανδημίας του κοροναϊού δεν πρέπει να θεωρηθούν ως ένα συνηθισμένο πρόβλημα που η μακροοικονομία μπορεί να λύσει ή να ανακουφίσει. Αντίθετα, ο κόσμος θα μπορούσε να δει μια θεμελιώδη αλλαγή στην ίδια τη φύση της παγκόσμιας οικονομίας.
(…)
Ο κόσμος αντιμετωπίζει την προοπτική μιας βαθιάς αλλαγής: μια επιστροφή στη φυσική οικονομία. Αυτή η μετατόπιση είναι ακριβώς το αντίθετο της παγκοσμιοποίησης. Ενώ η παγκοσμιοποίηση συνεπάγεται καταμερισμό της εργασίας μεταξύ των διαφορετικών οικονομιών, η επιστροφή στη φυσική οικονομία σημαίνει ότι τα έθνη θα κινηθούσαν προς την αυτάρκεια. Αυτή η κίνηση δεν είναι αναπόφευκτη. Εάν οι εθνικές κυβερνήσεις μπορούν να ελέγξουν ή να ξεπεράσουν την τρέχουσα κρίση μέσα στους επόμενους έξι μήνες ή ένα χρόνο, ο κόσμος θα επανέλθει στην πορεία της παγκοσμιοποίησης.
Αλλά αν η κρίση συνεχιστεί, η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να σταματήσει.
Στην παρούσα κρίση, τα άτομα που δεν έχουν εξειδικευτεί απολαμβάνουν ένα πλεονέκτημα.
Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι, κατ ‘ουσίαν, παρόμοια με την αποσύνθεση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε ένα πλήθος αυτοσυντηρούμενων περιοχών μεταξύ του τέταρτου και του έκτου αιώνα. Στην προκύπτουσα οικονομία, το εμπόριο χρησιμοποιήθηκε απλώς για την ανταλλαγή πλεονασματικών αγαθών για άλλα είδη πλεονασματικών αγαθών που παράγονται από άλλες πολιτείες και όχι για την προώθηση εξειδικευμένης παραγωγής για έναν άγνωστο αγοραστή.
Όπως έγραψε ο ιστορικός F.W. Walbankz, σε ολόκληρη την αποσυντιθέμενη αυτοκρατορία υπήρξε μια σταδιακή αναστροφή στη χειροτεχνία μικρής κλίμακας.
(…)
Όσο λιγότερο χρειάζεστε άλλους, τόσο ασφαλέστερο και καλύτερα είστε.
(…)
Η μετακίνηση προς τη φυσική οικονομία δεν θα οδηγείται από τις συνήθεις οικονομικές πιέσεις, αλλά από πολύ πιο θεμελιώδεις ανησυχίες, δηλαδή την επιδημική ασθένεια και το φόβο του θανάτου. Ως εκ τούτου, τα τυποποιημένα οικονομικά μέτρα μπορούν να έχουν μόνο αποτρεπτικό χαρακτήρα: μπορούν (και πρέπει) να παράσχουν προστασία σε άτομα που χάνουν τη δουλειά τους και που συχνά στερούνται ακόμη και ασφάλισης υγείας. Καθώς οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, θα δημιουργήσουν διαδοχικές διαταραχές, από τις εξώσεις κατοικιών μέχρι τις τραπεζικές κρίσεις.
(…)
Όσοι μένουν απελπισμένοι, άνεργοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν εύκολα να στραφούν εναντίον εκείνων που έχουν περισσότερα.
(…)
Εάν οι κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν στη χρήση παραστρατιωτικών ή στρατιωτικών δυνάμεων για να καταστείλουν, για παράδειγμα, ταραχές ή επιθέσεις στην ιδιοκτησία, οι κοινωνίες θα μπορούσαν να αρχίσουν να αποσυντίθενται.
Έτσι, ο βασικός (ίσως και μοναδικός) στόχος της οικονομικής πολιτικής σήμερα πρέπει να είναι η πρόληψη της κοινωνικής καταστροφής. Οι προηγμένες κοινωνίες δεν πρέπει να επιτρέπουν στα οικονομικά, και ιδιαίτερα στην τύχη των χρηματοπιστωτικών αγορών, να τις τυφλώνουν”.
Leave a Reply