Σιωπηλή Άνοιξη

Ας είμαι ειλικρινής: δεν είχα διαβάσει το “Silent Spring” πριν χρειαστεί για το μεταπτυχιακό μου.
Ξέρω, αυτό είναι απαράδεκτο για κάποιον που λέει ότι νοιάζεται για το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα. Μόλις ανακάλυψα ότι το βιβλίο είχε μεταφραστεί στα ελληνικά, και ακόμα κι αν δούλευα για 2 χρόνια σε βιβλιοπωλείο, είναι παράδοξο το γεγονός ότι αγνόησα αυτό το καταπληκτικό βιβλίο και κανένας πελάτης δεν το ζήτησε. Όπως και να ‘χει, ποτέ δεν είναι αργά.

Μόλις διάβασα το βιβλίο, έψαξα πληροφορίες για τη Rachel Carson και έμαθα περισσότερα πράγματα για τη ζωή της και την ιστορία γύρω από το βιβλίο. Τώρα καταλαβαίνω απόλυτα γιατί θεωρείται από επιστήμονες και ακτιβιστές ως η πρώτη οικολόγος. Μία αληθινή ακτιβίστρια. Τα εντομοκτόνα έκαναν την άνοιξη «σιωπηλή»· και η Rachel ήταν η πρώτη που νοιάστηκε ενεργά για αυτό.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Rachel ήταν γυναίκα. Μέχρι το ’60, ήταν δύσκολο για τις γυναίκες να κάνουν οτιδήποτε. Υπήρχε μεγάλη ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων, οι γυναίκες δεν είχαν τις ίδιες ευκαιρίες, τα ίδια δικαιώματα. Παρόλα αυτά, η Rachel τα κατάφερε.

Το “Silent Spring” είναι ένα βιβλίο-ορόσημο, το πρώτο που έφερε στο επίκεντρο την καταστροφή του περιβάλλοντος από φυτοφάρμακα και άνοιξε το δρόμο για κριτική εναντίον ισχυρών εταιρειών, όπως η Monsanto. Αυτό το χρωστάμε στη Rachel Carson. Μια σκέψη ήρθε στο μυαλό μου: η δυσπιστία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν ακόμη και μετά από δεκαετίες εναντίον αυτών των εταιρειών (για παράδειγμα στη Monsanto), είναι κατά κάποιο τρόπο επιβράβευση του έργου της. Αυτές οι εταιρείες ενδέχεται να είχαν μείνει ανέγγιχτες εάν δεν είχε ξεκινήσει αυτό το κύμα αντιδράσεων εναντίον τους. Εκτός από το ζήτημα της ανθρώπινης υγείας και της βιοποικιλότητας, το βιβλίο πυροδότησε επίσης μια περαιτέρω έρευνα για ένα υποτιμημένο πρόβλημα μέχρι τότε: τη ρύπανση.

Οι εταιρείες-κολοσσοί στον τομέα των φυτοφαρμάκων και οι άνθρωποι που τις εκπροσωπούσαν, ξεκίνησαν μία εκστρατεία ενάντια στη Rachel Carson. Ένας βρώμικος αγώνας εναντίον της, χρησιμοποιώντας τα χρήματα και την επιρροή τους. Για παράδειγμα, η χημική βιομηχανία Velsicol μήνυσε τους εκδότες του βιβλίου και το περιοδικό New Yorker. Όταν αυτή η στρατηγική απέτυχε, η Velsicol ξεκίνησε μια διαφημιστική εκστρατεία ύψους 250.000 $ για να μειώσει την Rachel και το έργο της. Προσπάθησαν να τη γελοιοποιήσουν αποκαλώντας την υστερική, ένα άτομο εκτός επιστημονικής κοινότητας και άγαμη. Δεν ενδιαφέρονταν για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, δεν ενδιαφέρονταν για τις επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, δεν ενδιαφέρονταν για την απώλεια βιοποικιλότητας. Ενδιαφέρονταν μόνο για τα χρήματα. Στην απειλητική επιστολή της προς τους εκδότες, η Velsicol ισχυρίστηκε ότι εάν το κοινό ζητήσει την εξάλειψη των φυτοφαρμάκων, «η προμήθεια τροφίμων θα μειωθεί σε επίπεδα ανατολικού μπλοκ, δηλαδή θα είναι τόσο αναποτελεσματική όσο στα κομμουνιστικά κράτη». Πρέπει να αναφερθεί ότι το 1962, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου με τη Σοβιετική Ένωση, οποιαδήποτε κριτική στις Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτηριζόταν αμέσως ως μη πατριωτική ή φιλοκομμουνιστική. Ακόμη και ο πρώην υπουργός Γεωργίας Ezra Taft Benson, σε επιστολή του προς τον πρώην Πρόεδρο Dwight Eisenhower, χαρακτήρισε τη Rachel ως «πιθανόν κομμουνίστρια». Επιπλέον, τη χαρακτήρισε «ερασιτέχνη» στην ερευνητική κοινότητα, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να μειώσει την αξία της δουλειάς της. Την χαρακτήρισε επίσης «πολύ συναισθηματική».
Πρέπει να σχολιάσω ότι το να είσαι συναισθηματικός και παθιασμένος με την έρευνά σου δεν είναι μειονέκτημα. Ένας από τους λόγους που μου άρεσε το Silent Spring είναι σαφώς ο συναισθηματικός τρόπος που περιγράφεται η φύση και η θλίψη για την καταστροφική ανθρώπινη παρέμβαση σε αυτήν.

Εν τέλει, η σκληρή δουλειά και ο αγώνας της Rachel απέδωσαν. Επειδή ήταν μία πραγματική λάτρης της φύσης, μία πραγματική ακτιβίστρια και μία παθιασμένη επιστήμονας. Η ιστορία τη δικαίωσε.

Ευχαριστούμε, Rachel.