“Βανδαλισμός” επί του βανδαλισμού;

Μία ατέρμονη σύγχυση ονοματοθεσίας και προσδιορισμού πράξεων: Graffiti & Street Art

Με αφορμή των ειδήσεων από τα σύγχρονα μίντια[1] των τελευταίων ημερών (25 Μαΐου – 26 Ιουνίου 2020) για το κίνημα της Street Art[2] και για ακόμη μία φορά, μιας και ανώριμης παρουσίασης των ειδήσεων[3], ο στόχος του αυτού κειμένου επικεντρώνεται στην αποσαφήνιση, εξήγηση και κατανόηση αλυσιδωτών παραγόντων που προσεγγίζουν τα δύο εικαστικά και κοινωνικά κινήματα, του Graffiti και της Street Art.

Περισσότερο, όμως, ο σκοπός του κειμένου είναι να ξεδιαλύνει τη θολή εικόνα[4] που υπάρχει στο αναγνωστικό κοινό από τα σύγχρονα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (βλ. ιστοσελίδες που συντηρούν την ενημέρωση γύρω από το Graffiti και τη Street Art[5]) σχετικά με ορολογίες που άπτονται ορισμού και ανάλυσης και που προσδιορίζουν ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ κοινωνικές συμπεριφορές αλλά, που, συγχρόνως, ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΑΝ ΜΙΑ ΙΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω καταγράψει στη μνήμη μου και συνειδητοποιήσει εκείνη τη στιγμή που δημοσιεύονται οι ειδήσεις στα social media, την αναπαραγωγή της λέξης “graffiti” σε περιεχόμενο ειδήσεων (εικόνες που απεικονίζουν έργα και κατ’ επέκταση τεχνικές της Street Art όπως π.χ. paste up, stencil, πινέλα, μαρκαδόροι, κολάζ και ούτω καθεξής) που δεν αναπαριστά το graffiti (λέξεις, υπογραφές, παραδοσιακά σχήματα γραμμών για λέξεις, συνθηματογραφία).

Ακόμη, δεν είναι λίγες οι φορές που έχω παρατηρήσει τη δημοσίευση τέτοιων ειδήσεων (αναφορά της λέξης graffiti με εικόνα της Street Art) σχετικά με τον χρόνο τους: αναρτώντας μία είδηση σχετικά με τη δημιουργία τοιχογραφίας με αναφορά στον τίτλο τύπου «Νέο Graffiti δημιουργήθηκε…» και αμέσως μετά από την ίδια εφημερίδα της πόλης να αναρτάται «Βανδαλιστές έσπασαν…» με ανάλογη εικόνα που απεικονίζει το ίδιο πράγμα αλλά με άλλο νόημα και άλλη διάσταση. Δηλαδή, αναρχο-αρνητική.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει δεν είναι επομένως, γιατί συγχέεται το Graffiti με τη Street Art από εφημερίδες που υποθετικά υπηρετούν κι αυτόν τον σκοπό, τη συγκεκριμένη διάκριση, αφού κι οι ίδιοι οι καλλιτέχνες street artists γράφουν σε αυτές τις εφημερίδες, πρώτον, και, δεύτερον, μετά, για ποιο λόγο την τοποθετούν μεταφορικά στο εδώλιο με ειδήσεις για σπασίματα και “κακούς” αναρχικο-graffitάδες;

Θεωρείται γνωστό το ότι το Graffiti ως τεχνοτροπία (βασική τεχνική αποτύπωσης: το spray) εμπεριέχεται στη Street Art. Το αντίστροφο, όμως, δεν συμβαίνει. Όπως, επίσης, η Street Art δεν μπορεί να ειδωθεί και να κατανοηθεί ως ΙΔΙΟ κοινωνικό κίνημα με το Graffiti, αν και τα δύο εμφανίστηκαν στην Αμερική περίπου την ίδια εποχή όπως τα γνωρίζουμε σήμερα (κοινή γεωγραφική πορεία) και σε μεγάλες εκτάσεις (μητρό-πόλη) που χαρακτηρίζονταν για τον πληθυσμιακό συγκεντρωτισμό τους.

Ωστόσο, έχουν διαφορετική ιστορική, κοινωνική και πολιτισμική βάση. Το μεν δημιουργήθηκε στα γκέτο της Αμερικής και της Αγγλίας από εγωιστική και θυμωμένη αντίδραση (κίνητρο ατόμων – “fame”/ δόξα), επηρεασμένο από μουσικά ρεύματα όπως η Rap και το Hip Hop ως προς την ένδυση και την κουλτούρα, στο κατεστημένο και στις κοινωνικές ομάδες που επικρατούσαν ανά περιοχή (ρατσιστικό graffiti) της εποχής του ‘60 – ‘70 με ιστορική αναφορά στις γραφές των σπηλαίων και των ρωμαϊκών χρόνων[6] και το δε, δημιουργήθηκε από την αγιογραφία (κίνημα muralismo Νότιας Αμερικής) και εξελίχθηκε σε ρεύμα / τάση σύγχρονης Ζωγραφικής στους δρόμους μεγάλων πόλεων με κίνητρο των ατόμων την παρακίνηση / ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης συνανθρώπων για τις συνθήκες συνύπαρξης μεταξύ τους και την αποκάλυψη βαθύτερων αιτιών πολιτικο-οικονομικών γεγονότων[7].

Που σημαίνει πως η Street Art επηρεάστηκε βαθιά από το κίνημα και την εποχή του ‘68, των χίπιδων, του πολέμου κατά του Βιετνάμ, τα κοινωνικά κινήματα φοιτητών, κατά των φυλετικών διακρίσεων, από τη ροκ / πανκ μουσική, από τη λεγόμενη αντι – κουλτούρα.

Προσέξτε εδώ … όχι ΥΠΟ – κουλτούρα ΑΛΛΑ ΑΝΤΙ – κουλτούρα[8]. Δηλαδή, από τη νοοτροπία – τρόπο σκέψης που δεν επιθυμεί ως λύση τον πόλεμο, κόντρα σε κάθε λογική ή και πολιτική που τον συντηρούσε σε περιπτώσεις διαφωνίας μεταξύ χωρών και ατόμων, δεν επιθυμεί τη σύγκρουση, αλλά την ειρηνική κατάσταση ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής, σεξουαλικού προσανατολισμού κτλ.

Οι αφίσες και τα stencils εκείνης της εποχής ήταν οι πλέον χαρακτηριστικές τεχνικές της Street Art παγκοσμίως. Το ίδιο ήταν και οι στάμπες στις μπλούζες, οι διαφημίσεις, οι καμπάνιες εκστρατείες και ενημέρωσης (επιρροή στον τομέα Marketing και της οικονομίας της εκάστοτε χώρας). Χρησιμοποιούσαν τη Street Art ως παρακίνηση ατόμων διότι το οπτικό, το σχέδιο εικόνων τραβούσε περισσότερο το κοινό απ’ ότι τα γράμματα, τα απλά συνθήματα τα οποία από τότε τα είχαν συνδέσει με την αναρχία.

Οι λέξεις συγκροτούν τον κόσμο μας. Οριοθετούν παράλληλες ατομικές και συνάμα κοινωνικές πραγματικότητες[9]. Με λίγα λόγια, λοιπόν, δεν μπορούν τα Μ.Μ.Ε. να “παίζουν” με τίτλους ειδήσεων που αποσκοπούν στην εννοιολογική σύγχυση του κοινού σχετικά με το Graffiti & τη Street Art, καθότι ό,τι αναπαράγεται σε έντυπα και ψηφιακά μέσα ενημέρωσης, μην ξεχνάμε, ότι ασκεί την ανάλογη πολιτική (με την έννοια του ενεργού πολίτη και των ενεργών κοινωνικών ομάδων / οργανώσεων) πίεση σε ένα άλλο πλαίσιο, εκείνο της νομοθετικής σφαίρας[10].

Και αυτό διότι, ο νομοθέτης δεν είναι ένα πρόσωπο ή μία ομάδα προσώπων που ζουν εκτός κοινωνικής πραγματικότητας, εκτός της κοινωνίας. Είναι υπαρκτά πρόσωπα τα οποία διαβιούν στην Ελλάδα και μάλιστα είναι υποχρεωμένοι από τον νόμο να αφουγκράζονται τις ανάγκες των πολιτών[11] για προάσπιση και προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Τουτέστιν, να γνωρίζουν τι συμβαίνει και τι δεν συμβαίνει σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.

Η λέξη και η χρήση της λέξης “βανδαλισμός” που χρησιμοποιούν ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ τα σύγχρονα Μ.Μ.Ε. και χωρίς συναίσθηση της βαρύτητας της λέξης για την περιγραφή της, παραπέμπει στη “φθορά ξένης ιδιοκτησίας” και στο αναρχικό συνδυαστικό με σπασίματα graffiti και συνθηματογραφίας (διάταξη 378, παράγραφοι α και β, Ποινικός Κώδικας 4619/2019 με κατηργημένη τη διάταξη 382 “Διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράς”[12]/ διατάξεις 381 και 382, Ποινικός Κώδικας 283/1985[13]). Όταν λέμε “συνδυαστικό” εννοείται η κοινωνική συμπεριφορά ενός ατόμου ή ατόμων με πολλαπλές πράξεις: π.χ. σπάσιμο μνημείου σε παράλληλο χρόνο με το βάψιμο των τοίχων (γράμματα, κάποιο σχόλιο, κάποια συνθήματα – graffiti) που περιβάλλουν φερ’ ειπείν το μνημείο. Συνεπώς, όταν χρησιμοποιείται η λέξη graffiti για αυτήν την κοινωνική συμπεριφορά, κυρίως, που προσδιορίζεται ως βανδαλιστική από τον νόμο, για ποιο λόγο να χρησιμοποιείται και για να περιγράψει τη Street Art, όταν δημοσιεύεται ένα έργο του κινήματος αυτού σε φωτογραφία στα Μ.Μ.Ε., το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό;

Με απλά λόγια, όταν το Graffiti στη συλλογική συνείδηση[14] του κοινού ταυτίζεται με βανδαλιστικού χαρακτήρα πράξεις (κίνητρο και σκοπός), τότε γιατί να αναπαράγεται ως λέξη και ως νόημα σε κάτι διαφορετικό επί της βάσης του που είναι η Street Art – Ζωγραφική; Γιατί με αυτόν τον τρόπο, με την λανθασμένη ορολογία και αναπαραγωγή του, μαθαίνεται με αυτήν την ονοματοθεσία, η οποία συνεπάγεται λόγω της αποκρυστάλλωσής της και στις Αρχές, με ενδεχόμενες συλλήψεις street artists. Εσείς το γνωρίζατε αυτό; Ότι από μία λέξη μπορεί ένας άνθρωπος να συλληφθεί ενώ στην πραγματικότητα ζωγραφίζει και δεν graffitάρει; Κι όμως!

Ευτυχώς και λόγω της νοητικής σύγχυσης περί εννοιολόγησης αυτών των δύο κοινωνικών κινημάτων και ταυτοχρόνως κοινωνικών συμπεριφορών, από τις Αρχές (δικαστηρίων και αστυνομικών), η νέα παραπάνω ποινική – ακόμη – διάταξη περί βανδαλισμού άλλαξε το είδος της ποινής, καθότι οι περισσότεροι graffiti writers και street artists ήταν και είναι σχεδόν ανήλικοι[15], και τοποθέτησε μαζί με τη χρηματική ποινή και την κοινωφελή εργασία, κάτι πολύ σημαντικό και σπουδαίο. Η απεγκληματοποίηση[16] της Street Art, όμως, επείγει ακόμη.

Το “The Street Art Project” που υλοποιείται από το Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος με χορηγό επικοινωνίας την επιστημονική ιστοσελίδα socialpolicy.gr και κατά καιρούς με πολλές συνεργασίες σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών και Δήμων, έχει ακριβώς αυτόν τον σκοπό: να απεγκληματοποιήσει τη Street Art και ως κοινωνική συμπεριφορά και ως κίνημα, το οποίο με τα έργα του (pieces, murals κτλ.) εκπέμπει κοινωνικά μηνύματα άλλου είδους και ευαισθητοποιεί το κοινό με άλλον τρόπο απ’ότι το Graffiti, το οποίο σαφώς, τις περισσότερες φορές, όντως, είναι παρά – νομο, παρά τον νόμο.

Η Street Art όχι μόνο μπορεί να εκτελεστεί με άδεια ιδιοκτητών δημόσιων χώρων αλλά και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες έχουν τη συναίσθηση (συναισθηματική νοημοσύνη) και αντίληψη (των πραγμάτων, αισθητικής, χώρου και χρόνου) της βαρύτητας ιστορικών μνημείων και πολιτιστικής κληρονομιάς και δεν ενεργούν, ως επί το πλείστον, σε επιφάνειες τέτοιου είδους αλλά σε ΗΔΗ εγκαταλελειμμένα κτίρια και χώρους εκτός της Αττικής, εργοστάσια και παλιοί ιστορικοί χώροι που χρειάζονται την προσοχή τους γιατί έχουν εγκαταλειφθεί στο έλεος των κυβερνήσεων και των επενδύσεων εξωτερικού ιστορικά.

Για να κλείσω αυτό το κείμενο / άρθρο, θα ήθελα να τονίσω ότι “βανδαλισμός επί βανδαλισμού” δεν υπάρχει ως έκφραση! Αυτό που υφίσταται, δυστυχώς, είναι οι εσωτερικές κόντρες / εσωτερικοί ανταγωνισμοί μεταξύ των graffiti writers και street artists είτε για διασκέδαση (το λεγόμενο “πάτημα” έργων[17]) είτε για την ένδειξη ξεκάθαρης επιβολής πολιτικών πεποιθήσεων (νεο – ναζιστικά μηνύματα όταν τα έργα των street artists απεικονίζουν το λεγόμενο “διαφορετικό”) και ακόμη είναι και το ευρύτερο πλαίσιο, δηλ. οι πολιτικές που αφορούν τον δημόσιο χώρο με συγκεκριμένη επιβολή αισθητικής (φαίνεσθαι της πόλης).

Κωνσταντίνα-Μαρία Κωνσταντίνου,
Κοινωνική Ερευνήτρια – ΜΔΕ Εγκληματολογίας

(Οι φωτογραφίες ανήκουν στην ιδία)

Υπογραφές graffiti writers σε είσοδο πολυκατοικίας στα Εξάρχεια κοντά στην οδό Κεραμεικού.

Street artist Skitsofrenis, Εξάρχεια.

[1] Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης διαχωρίζονται σε κλασικά και σύγχρονα. Εντός των σύγχρονων Μέσων περιλαμβάνεται η ενημέρωση από το Διαδίκτυο, δηλαδή, ειδήσεις σε ψηφιακή μορφή και σε οπτικο-ακουστικό περιεχόμενο.

Όπως αναφέρεται, «Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει στοιχεία για τον βαθµό χρήσης των νέων τεχνολογιών από τα νοικοκυριά και τα µέλη τους. Τα στοιχεία προέρχονται από τη δειγµατοληπτική Έρευνα Χρήσης Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Επικοινωνίας από Νοικοκυριά και Άτοµα, έτους 2018.

Στην Έρευνα Χρήσης Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Επικοινωνίας από Νοικοκυριά και Άτοµα ερευνήθηκαν 5.205 ιδιωτικά νοικοκυριά και ισάριθµα µέλη αυτών, σε ολόκληρη την Ελλάδα, µε προϋπόθεση την ύπαρξη ενός, τουλάχιστον, µέλους ηλικίας 16 – 74 ετών σε κάθε νοικοκυριό. Από τα στοιχεία της εν λόγω έρευνας προκύπτει ότι 8 στα 10 νοικοκυριά έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία τους (ποσοστό 76,5%).

Την τελευταία δεκαετία (2009 – 2018) καταγράφεται αύξηση 100,8% στην πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία».

https://www.statistics.gr/documents/20181/adbe1a27-e2d2-5529-2f50-6872239bbff7 , Ελληνική Στατιστική Αρχή, ΕΡΕΥΝΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ ΚΑΙ ΑΤΟΜΑ: Έτος 2019, ηµεροµηνία δηµοσίευσης: 8/11/2019, τελευταία πρόσβαση: 1/01/2020.

Βλέπε και Ζαραφωνίτου Χ., Τιµωρητικότητα. Σύγχρονες τάσεις, διαστάσεις και εγκληµατολογικοί προβληµατισµοί, Αθήνα, Νοµική Βιβλιοθήκη, 2008, σελ. 91 – 98.

[2] Τέσσερα “case studies” – μελέτες περιπτώσεων “βανδαλισμού επί βανδαλισμού” που έγιναν γνωστά σε εμάς είτε μέσω της άμεσης παρατήρησης (περπατώντας σε άμεση φυσική απόσταση) είτε της έμμεσης παρατήρησης (μέσω των Μ.Μ.Ε.):

[3]Ζαραφωνίτου Χ., Τιµωρητικότητα. Σύγχρονες τάσεις, διαστάσεις και εγκληµατολογικοί προβληµατισµοί, Αθήνα, Νοµική Βιβλιοθήκη, 2008.

[4] Με την έννοια της προσλαμβάνουσας οπτικής – αναπαράστασης (κατηγοριοποίηση εξωτερικού ερεθίσματος μέσω της όρασης και ένταξής του σε “αυτό που γνωρίζουμε”, σε αυτό που είναι οικείο στην όραση έπειτα από επαναλαμβανόμενη θέαση. Π.χ. γραφή στις δημόσιες επιφάνειες και ιδιοκτησίες και δημιουργία τοιχογραφίας πάλι σε δημόσιες επιφάνειες. Ο νους για να ξεχωρίσει τη γραφή από την τοιχογραφία θα πρέπει να γνωρίζει ότι το μεν προέρχεται από τη γραφή και το άλλο από το σχέδιο. Ως εκ τούτου, οι θεατές αντί να κινητοποιηθούν προς επίλυση της άγνοιας, αναπαράγουν την πρώτη λέξη “Graffiti” ακόμη κι όταν πρόκειται για τοιχογραφία με σχέδιο, επειδή αυτή τους είναι γνωστή αφού εκτελείται με spray και στον ίδιο χώρο, στη δημόσια σφαίρα).

Allport G., The Nature of Prejudice, London, 25th Anniversary edition, Addison – Wesley Publishing Company, 1954.

Lippmann W., Public Opinion, New York, MacMillan, 1949.

[5] Γνωστές κι ως “εφημερίδες της πόλης” που διανέμονται δωρεάν εντύπως και διαδικτυακά προτιμώνται βάσει στατιστικής προτίμησης του αναγνωστικού κοινού. Π.χ. η “Lifo” και η “Athens Voice” κατέχουν μεταξύ άλλων τις πρώτες θέσεις ανάγνωσης.

https://www.alexa.com/topsites/countries/GR , Επίσηµη κατάταξη της παγκόσµιας µηχανής ALEXA.COM η οποία κατατάσσει όλες τις διαδικτυακές ιστοσελίδες σε όλο τον κόσµο ανά χώρα, τελευταία πρόσβαση: 1/01/2020.

[6]http://e-keme.gr/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-street-art-%ce%b1%ce%84-%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%86/ , Γιακουβάκης Γ., Καλογεράκη Κ., Κωνσταντίνου Κ. Μ., “Ιστορική Αναδρομή Της “Street Art” – Α΄ Μέρος: Φαινομενολογία Του “Graffiti”, ημερομηνία δημοσίευσης: 29/09/2018, τελευταία πρόσβαση: 8/07/2020.

[7]http://e-keme.gr/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-street-art-%cf%83%ce%b5-%cf%83%cf%85%ce%bd%ce%ad%cf%87%ce%b5/ , Γιακουβάκης Γ., Καλογεράκη Κ., Κωνσταντίνου Κ. Μ., “Ιστορική Αναδρομή Της “Street Art” (Συνέχεια Του Α’ Μέρους Της Β’ Ενότητας)”, ημερομηνία δημοσίευσης: 22/10/2018, τελευταία πρόσβαση: 8/07/2020.

[8] Anderson Terry H., The Movement and the Sixties, Oxford University Press, 1995.

Hirsch E.D., The Dictionary of Cultural Literacy, Houghton Mifflin, 1993.

[9] Σύμφωνα με το επιστημονικό ρεύμα του Δομισμού και στις Πολιτισμικές Σπουδές και στη Κοινωνιολογία.

Craib. I., Σύγχρονη Κοινωνική Θεωρία, Μετάφραση: Λέκκας Π., Αθήνα, Τόπος, 2011.

[10] Λαμπροπούλου Ε., Κοινωνιολογία του Ποινικού Δικαίου και των θεσμών της Ποινικής Δικαιοσύνης, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1999.

[11] Στο ίδιο.

[12] Άρθρο 378 Φθορά ξένης ιδιοκτησίας

https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/poinikos-kodikas-nomos-4619-2019 , Κύρωση Ποινικού Κώδικα 2019, ημερομηνία δημοσίευσης: 11/06/2019, τελευταία πρόσβαση: 8/07/2020.

[13]https://hellenicmunicipalpolice.files.wordpress.com/2012/03/poinikoskodikas-genikomeros-001_132.pdf , Ποινικός Κώδικας 1985, τελευταία πρόσβαση: 8/07/2020.

[14] Με την έννοια και την επιστημονική απόδοση του Ε. Ντυρκέμ: οι εκάστοτε πεποιθήσεις, αξίες , πρότυπα και ήθη και έθιμα που έχουν αφήσει το στίγμα τους μέσω των ανθρώπων που έζησαν σε διαφορετικές κοινωνίες ιστορικά.

Craib. I., Κλασική Κοινωνική Θεωρία, Μετάφραση: Καρασαρίνης Μ. – Λέκκας Π., Αθήνα, Παπαζήση, 2012.

[15]http://e-keme.gr/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-street-art-%ce%b1%ce%84-%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%86/ , Γιακουβάκης Γ., Καλογεράκη Κ., Κωνσταντίνου Κ. Μ., “Ιστορική Αναδρομή Της “Street Art” – Α΄ Μέρος: Φαινομενολογία Του “Graffiti”, ημερομηνία δημοσίευσης: 29/09/2018, τελευταία πρόσβαση: 8/07/2020.

[16] Φαρσεδάκης Ι. Ι., Στοιχεία Εγκληματολογίας, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2005.

[17]http://e-keme.gr/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%ae-%cf%84%ce%b7%cf%82-street-art-%ce%b1%ce%84-%ce%bc%ce%ad%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%86/ , Γιακουβάκης Γ., Καλογεράκη Κ., Κωνσταντίνου Κ. Μ., “Ιστορική Αναδρομή Της “Street Art” – Α΄ Μέρος: Φαινομενολογία Του “Graffiti”, ημερομηνία δημοσίευσης: 29/09/2018, τελευταία πρόσβαση: 8/07/2020.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

Gravatar
WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. ( Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. ( Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. ( Log Out /  Change )

Cancel

Connecting to %s

A WordPress.com Website.

Up ↑

%d bloggers like this: